تحلیل استراتژیک آینده شرکت تسلا در صنعت خودروهای الکتریکی

مقدمه        

ایلان ماسک، ابرکارآفرین جنجالی و بسیار محبوب دنیای امروز که به تازگی به عنوان ثروتمند ترین فرد جهان نیز شناخته می‌شود فرمان تسلا را به دست گرفته و با شتابی متمایز از رقبا به سمت آینده حرکت می‌کند. آینده ای پر از موانع چالش های نوین که پشت سر گذاشتن آنها منجر به مزیت های رقابتی بسیاری خواهند شد اما می‌توانند در هر لحظه نیز چرخ تسلا را پنچر کنند.

کارخانه های تسلا، قطعه ای از آینده

در یک کارخانه، انسان ها تا یک حدی می‌توانند سریع تر کار کنند و پس از آن به اشباعی از حالت ایده آل میزان بهینه در تولید خود می‌رسند که سالهاست این اتفاق در صنعت خودرو سازی شرکت های ژاپنی رخ داده است. اما کارخانه‌ی خودکاری که از ربات ها ساخته شده سالهای بسیار زیادی تا رسیدن به این نقطه اشباع بهره وری فاصله دارد و تا مدت ها می‌توان انتظار افزایش سرعت و کمیت تولید را داشت. یکی از مهمترین چالش ها بر سر راه تسلا در این مسیر حفظ تعادل بین کیفیت و کمیت است که اگر بتواند با سر بلندی این مسئله را حل کند، مزیت رقابتی بسیار ارزشمندی خواهد داشت که آن را در حوزه صنعت خودرو های برقی یکه تاز خواهد کرد. این مسئله در کنار ادغام عمودی تولید قطعات مورد نیاز، باعث خواهد شد تا هم سود بیشتری برده و هم قیمت تمام شده کمتری داشته باشد که در نهایت منجر به افزایش سهم بازار و سود انباشته تسلا خواهد شد.

نکته جالب دیگر که مزیت رقابتی این شرکت ها خواهند بود این است که امکان تقلید نحوه ساختن محصولات توسط شرکت های رقیب به هیچ گونه امکان پذیر نخواهد بود. صنایع فعلی قابلیت این را دارند که حداقل تئوری های مدیریتی و ساختارهای سازمانی و نحوه کار کردن کارگران در کارخانه و مدیریت زنجیره تولید را از شرکت‌های رقیب خود کپی برداری کنند اما در آینده ای که ربات ها جایگزین انسانها شوند ماهیت این کپی برداری دچار چالش جدی خواهد شد چراکه هدایت این ربات ها به کمک هوش مصنوعی خواهند بود و مدل هوش مصنوعی توسعه داده شده برای تولید محصول نهایی آن شرکت خاص، صرفاً برای همان محصول و خط تولید کاربرد دارد و شرکت رقیب باید مدل یادگیری ماشین خود را متناسب با محصول نهایی خود توسعه دهد.

صنعت خودرو های برقی همچون صنعت تلفن های هوشمند

مقایسه صنعت خودرو های برقی (و در آینده نه چندان دور خودران) با صنعت تلفن های هوشمند می‌تواند مقایسه بسیار جالب توجهی داشته باشد و زاویه دیگری از پیش بینی آینده این صنعت را برای ما روشن سازد. هر دوی این محصولات شامل دو بخش اصلی از محصول نهایی هستند یکی سخت افزار و دیگری نرم افزار.

اگر  به روند رشد شرکت های صنعت تلفن هوشمند نگاهی بیاندازیم در حال حاضر شرکت های چینی که در رقابت مستقیم با اپل حرفی برای گفتن دارند، موفق به این شده اند که با تولید سخت افزار هایی در حد کیفیت اپل اما با قیمت پایین تر سهم بازار بیشتری برای خود جلب کنند. این اتفاق در گذشته نه چندان دور در حالی رخ داد که کارخانه های هر دو شرکت از نیروهای انسانی برای تولید سخت افزار خود استفاده می‌کردند ولی در چین، چون نیروی انسانی ارزان تر بود شرکت های چینی موفق شدند با پایین آوردن قیمت محصول نهایی سهم بازار بیشتری کسب کنند تا جایی که در ادامه حتی خود اپل هم مجبور شد تا شرکت های تولید کننده خود را به چین منتقل کند.

شاید در آینده نه چندان دور نیز مشابه همین رقابت را در بین شرکت‌های آمریکایی و ژاپنی (یا چینی) در صنعت خودرو ببینیم با این تفاوت که این بار نیروی انسانی ارزان‌تر در نهایت منجر به قیمت تمام شده کمتر در محصول نخواهد شد چراکه کارخانه ها درصدد استفاده از ربات ها به جای انسان ها برای تولید محصولات خود هستند. در آن زمان میزان بهره وری ربات ها و سرعت تولید آن ها و از همه مهمتر کیفیت محصول نهایی تولید شده توسط ربات ها مزیت رقابتی خواهد بود.

تسلا، سیب گاززده‌ی صنعت خودرو

شیوه فعالیت و مسیری که تسلا در پیش گرفته از جهات زیادی ذهن را به یاد شرکت اپل می‌ندازد. در زمانی که استیو جابز محصول انقلابی خود با نام آیفون 3جی را معرفی کرد و حیرت تمام بینندگان را برانگیخت.

برنداپلتسلا
ابر کارآفریناستیو جابزایلان ماسک
محصول انقلابیآیفون 3جیتسلا مدل 3

کیفیت بسیار بالا در محصولات، توسعه نرم افزار و سخت افزار توسط خود شرکت، محبوبیت اجتماعی بسیار زیاد و مشتری هدف با سنین پایین تر و سطح مالی بالاتر از جمله ویژگی های مشترک دیگر این دو شرکت هستند.

هوش مصنوعی، ابر چوب دستی دنیای آینده

همانگونه که ایلان ماسک کارخانه را خود یک محصول می‌پندارند و چالش او ساختن ماشینی است که بتواند ماشین تولید کند، در آینده نه چندان دور چالش اصلی ساختن مدل یادگیری ماشینی (یا هوش مصنوعی) خواهد بود که خود بتواند مدل یادگیری ماشین تولید کند چرا که برای هر محصول جدیدی که شرکت بخواهد تولید کند نیاز به ساخت مدل یادگیری ماشینی جدیدی برای خط تولید خود خواهد داشت.

هوش مصنوعی در دو جنبه از مزیت های رقابتی شرکت های سازنده خودرو های برقی تاثیر بسیار مهمی خواهد داشت: یکی تولید خودروها در کارخانه روباتیک و دیگری هدایت خودکار و خودران ماشین ها به کمک هوش مصنوعی

در جنبه اول، یکی از مهمترین مزیت های رقابتی برای شرکت هایی که اقدام به جایگزینی انسان ها با ربات ها در تولید محصولات خود خواهند کرد مدل یادگیری ماشین و هوش مصنوعی توسعه داده شده و مهندسان هوش مصنوعی و داشمندان داده خواهند بود.

در جنبه دوم، در آینده ای نه چندان دور، رقابت در هوش مصنوعی خودرو های خودران به جایی خواهد رسید که میزان تلفات آن ها با هم مقایسه خواهند شد. از آنجایی که در حال حاضر هوش مصنوعی و یادگیری ماشین بر اساس تکرار اتفاقات معمولی توسعه داده می‌شود، مواجهه این خودروهای خودران با شرایط غیر عادی مثل شرایط نامناسب آب و هوایی و جاده ای می‌توانند فجایع بسیار نابود کننده برای هر کدام از شرکت های تولید کننده خودروهای خودران به دنبال داشته باشد. لذا مواجهه با شرایطی که مدل هوش مصنوعی توسعه داده شده نسبت به آن شرایط داده های کافی نداشته باشد می تواند چالش بعدی برای اکتساب مزیت رقابتی در هوش مصنوعی خودروهای خودران باشد.

همه این مسائل اهمیت هوش مصنوعی را دو چندان خواهد کرد. ارتباط ایلان ماسک با شرکت Open AI که در زمینه هوش مصنوعی فعالیت می‌کند میتواند از این جنبه مزیت بسیار بزرگی به حساب آید.

رقبای آینده تسلا

شاید در حال حاضر تسلا با شرکت هایی مانند فورد و جی ام در صنایع خودرو سازی رقابت کند اما در آینده ای که هوش مصنوعی میتواند تا این حد سرنوشت ساز باشد، ورود شرکت هایی که از قبل در حوزه هوش مصنوعی رهبری بازار را به عهده داشته اند میتواند ساختار صنعت را به طور کلی تغییر دهد. شرکت هایی مانند اپل و گوگل که از هم اکنون زمزمه های آنها برای همکاری با دیگر شرکت های خودرو سازی برای ورود به عرصه خودرو های خودران شنیده میشود.

مزیت غیرمنصفانه ای که شرکت های نرم افزاری نسبت به شرکت های تولید کننده خودرو دارند این است که بر خلاف شرکت های خودرو ساز برای تولید بیشتر محصول خود از نظر کمی هیچ هزینه ای ندارند. یک شرکت برای دو برابر کردن محصولات تولید شده در کارخانه خود باید هزینه و زمان بسیار زیادی را صرف کند اما یک نرم افزار میتواند در آن واحد به میزان نامحدود مورد استفاده قرار گرفته و به فروش برسد. این مسئله قدرت مالی بسیار زیادی در اختیار غول های فناوری نرم قرار می‌دهد تا بتوانند توانایی‌های خود را در زمینه هوش مصنوعی به بالاترین سطح ممکن برسانند و رقابت شرکت‌های خارج از این حوزه که نیاز به این فناوری دارند را تقریبا غیر ممکن کند.

در آینده نه چندان دور، خودرو ها نیز مانند گوشی های موبایل و لپ تاپ های امروزی نیاز به نرم افزار عاملی خواهند داشت که مسئولیت کنترل خودکار آن را به عهده بگیرد. در این زمان است که شرکت های نرم افزاری می‌توانند حرفی برای گفتن داشته باشند و مسئله مقایسه این صعنت با صنعت گوشی های هوشمند تکرار می‌شود اما وقتی بخش سخت افزاری خودرو را نیز در نظر بگیریم احتمالا هیچ شرکتی همچون تسلا به این یکپارچگی نرسیده است که با ادغام عمودی خود از نرم افزار تا سخت افزار، تمام وابستگی های مورد نیاز برای تولید خود را برآورده کرده و همچون اپل در صنعت تلفن های هوشمند سود بسیاری از ادغام عمودی و توسعه نرم افزار اختصاصی خود کسب کند.

 محبوبیت ایلان ماسک برابر است با قدرت چانه زنی تسلا

اگر نگاهی به محتوای توییتر شخصی ایلان ماسک بیاندازیم در نگاه اول متوجه این نکته خواهیم شد که او به دنبال افزایش محبوبیت خود در این پلتفرم است. پست گذاشتن مطالب خنده دار، پاسخ دادن به سوالات کاربران و حتی شوخی های با محتوی جنسی از جمله فعالیت های او در این بستر به حساب می‌آید که همگی موردپسند غشر جوان توییتر می‌باشند.

ضریب نفوذ او در افکار عمومی تا حدی بالاست که از طریق یک توییت باعث شد سهام شرکتی با نام سیگنال بیش از 5100% افزایش یابد در حالی که منظور او نرم افزار پیام رسان سیگنال بوده است!

از ویدیوی وایرال شده در شبکه های اجتماعی که قابلیت امکان تغییر بوق تسلا که در به روزرسانی جدید ماشین های خود را نشان میدهد تا بینی گربه ای که منشا لوگوی شرکت تسلاست و شخص خود ایلان ماسک نیز این شوخی را تایید میکند. این ها همه گواه از تمایل تسلا به جذب مخاطب های بیشتر در شبکه های اجتماعی است.

در مدل جدید ماشین تسلا (Model S) شاهد این هستیم که ایلان ماسک بر روی قابلیت امکان بازی کردن در طول مسیر صحبت میکند و حتی از بازی محبوبی همچون سایبرپانک نیز نام می‌برد.

این مسئله بیش از پیش تاکید بر این مسئله است که مشتری هدف شرکت تسلا گروه سنی پایین تری از مشتری هدف شرکت های فعلی خودروسازی هستند و حتی بیشتر کسانی هستند که میخواهند در آینده زندگی کنند. آینده ای که شما با یک به روزرسانی قادر خواهید بود در خودروی خودران خود نشسته و در طول مسیر به جای رانندگی کردن به لذت بردن از بازی های ویدویی بپردازید. قابلیت به روزرسانی خودرو های تسلا این ویژگی را به محصولاتش اضافه می‌کند که حتی اگر شما مدلی قدیمی تر را در سال های گذشته خریده باشید این قابلیت را خواهید داشت تا زمانی که تسلا به فناوری نرم افزاری رانندگی تمام خودکار رسید، خودروی تسلای شما هم این به روزرسانی را دریافت کرده و از آن استفاده کند. این وعده ای به مشتریان است که در آینده ای نه چندان دور محقق خواهد شد. وعده‌ی پیش خرید کردن آینده.

مقایسه روند شرکت های تسلا با فورد و جی ام در گوگل ترند نیز قابل توجه است. با وجود برتری فورد در این رقابت، رشد رو به بالای تسلایی که در حال حاضر فقط 1% از سهم بازار آمریکا را در اختیار دارد می‌تواند برای رقبا نگران کننده باشد.

این مبحبویت اجتماعی فراگیری که در اینترنت و شبکه های اجتماعی نسبت به تسلا و ایلان ماسک دیده میشود، به این شرکت کمک می‌کند که بتواند در آینده نیز سهم بازار بیشتری کسب کند و قدرت چانه زنی شرکت را در مقابل مشتری هایش افزایش دهد. آمار ها نشان دهنده این هستند که مشتریان در خرید خودرو وفاداری زیادی نسبت به برند خودروی خود ندارند اما شاید در مورد تسلا موضوع فرق داشته باشد چراکه ارزش هایی را در اختیار خواهند داشت که در برندی دیگری نخواهند دید.

محبوبیت در بین سرمایه داران علاوه بر محبوبیت اجتماعی

بررسی سهام شرکت تسلا روند صعودی قدرتمندی را نشان می‌دهد که در کنار واگرایی حاصل شده قیمت سهام از اندیکاتور RSI نشان دهنده اقبال سهامداران نزدک از سهام این شرکت است.

افزایش 8 برابری ارزش سهام تسلا در یک سال اخیر در حالی اتفاق افتاده که هیچ یک از شرکت های خودرو سازی همچون GM و Ford که در کنار هم بیش از 30% سهام بازار خودروی آمریکا را در اختیار دارند همچین رشدی را تجربه نکرده اند.

مقایسه روند قیمت سهام تسلا در مقایسه با شرکت های فورد و جی ام

این توجه سرمایه گذاران، برای شرکت تسلا منابع مالی مضاعفی فراهم می‌کند که اجازه می‌دهد علاوه بر اختصاص درصد بیشتری از منابع مالی به توسعه فنی و فناوری که منجر به کاهش قیمت تمام شده برای محصول تولید شده می‌شود، در نهایت با قیمت گذاری متناسب به کسب سهم بازار بیشتری برسد. در حالی که رقبا حداقل از این منظر چنین قابلیتی نداشته و مجبورند که طبق محدودیت های گذشته خود عمل کنند.

رشد سهام تسلا باعث شده تا ایلان ماسک، پس از سال ها جف بزوس را پشت سر گذاشته و به عنوان ثروتمند ترین فرد دنیا شناخته شود. این ویژگی او می‌تواند خودش و شرکتش را تا مدت ها سر زبان ها انداخته و به محبوبیت هرچه بیشتر تسلا کمک کند.

علاوه بر شرکت تسلا، اکوسیستم ایلان ماسک شامل شرکت های paypal، open ai، space x و غیره به او این قابلیت را می‌دهد تا علاوه بر استفاده از دانش فنی بسیار گسترده و متنوع از سرریز درآمد آنها استفاده کرده و بقیه اکوسیستم خود را از نظر منابع مختلف (چه مالی و چه انسانی) پوشش دهد. این یکی از مزیت های رقابتی است که هیچ یک از شرکت های رقیب به این شکل ندارند.

ادغام عمودی تسلا در تولید محصولاتش منجر به این می‌شود که در ابتدای تولید با چالش های بسیار متعددی مواجه شود اما اگر بتواند این چالش ها را پشت سر بگذارد علاوه بر کیفیت بسیار بالایی که تک تک اجزای به کار گرفته شده در ساخت محصولات به ارمغان می‌اورد باعث افزایش سود ناشی از فروش محصولات و همچنین کمک به قیمت گذاری رقابتی برای کسب سهم بازار بیشتر نیز خواهد شد. به ویژه در قطعه‌ی بسیار مهمی مثل باتری که بیش از یک سوم قیمت نهایی خودرو های برقی را تشکیل می‌دهد، سرمایه گذاری و شراکت تسلا با شرکت های باتری سازی همچون پاناسونیک برای تولید باتری توسط خود تسلا، این نتیجه را برای آنها به دنبال داشته که تا 40% قیمت تمام شده باتری کمتری نسبت به رقبای خود داشته باشند.

رشد بیش از 5 برابری سهم بازار تسلا از سال 2018 تا 2019 نشان دهنده این است که با وجود تمام اما و اگر ها، این شرکت در مسیر درستی قرار دارد.

نتیجه گیری

قدرت چانه زنی شرکت در مقابل مشتری ناشی از محبوبیت در بین عوام در شبکه های اجتماعی، محبوبیت در بین سهام داران بازار های مالی، محبوبیت در اکوسیستم کارآفرینی، رشد سهم بازار، ادغام عمودی پرهزینه اما موفق که منجر به افزایش کیفیت و سودآوری شده، سرمایه گذاری بر تولید باتری، سرمایه گذاری در توسعه هوش مصنوعی و در نهایت کارخانه روباتیک از جمله مزیت های رقابتی تقلید ناپذیر شرکت تسلا هستند که با وجود هزینه های بسیار، آینده روشنی را نوید می‌دهند. به نظر می‌رسد اگر تسلا بتواند جریان سرمایه خود را حفظ کرده و به حیات خود ادامه دهد قطعا جزو برترین شرکت های تولید خودرو های الکتریکی نه تنها در آمریکا بلکه در تمام دنیا خواهد بود.

مطالب دیگر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *